Cult=Us was afgelopen vrijdag het podium van ons laatste Programmeursoverleg van 2025. Op vrijdag 10 oktober was het weer eens tijd voor een programmeurs overleg. Het was een grimmige avond: grijs, en het miezerde constant. De verwachting was daarom ook niet dat we voor een uitverkochte groep zouden zitten. Gelukkig hadden we het mis, we zaten aangenaam vol en dat gaf ons team ook weer de inspiratie om er een constructieve, productieve avond van te maken. 

In twee break-out sessies zijn, na een plenaire terugblik op 2025 en gezamenlijk dromen over 2026 (al misschien wat te vroeg), de veiligheid in -en het imago van Rotterdam als nachtstad besproken. In beide sessies was het doel de huidige situatie, met diens problemen te schetsen, waarna met een brainstorm naar oplossingen en/of hervormingen werd gezocht. Een gedetailleerd verslag van beide break-outs vind je hieronder.

Het imago van het Rotterdamse nachtleven

Tijdens de breakout Imago Rotterdam als nachtstad spraken we over het verbeteren van het imago van het nachtleven van onze stad. Het doel van de breakout was om naar buiten te gaan met ideeën, actiepunten, beleidsvoorstellen en projectvoorstellen. In dit document hebben we de input van de deelnemers samengevat en gebundeld per onderdeel. Een aantal speerpunten komen daarin sterk naar voren, zoals het gebrek aan continuïteit van het aanbod en de slechte vindbaarheid ervan voor buitenstaanders. 

Als we het hebben over het imago van een stad, dan is dat niet statisch, het is voortdurend in beweging en kan tevens veranderen door externe factoren zoals economische druk, stadsontwikkeling en beleid. Het imago van een nachtstad bestaat uit de reputatie buiten de stad; reputatie internationaal; aantrekkingskracht voor nieuwe studenten / bewoners; en aantrekkingskracht nacht toerisme.

WAT IS HET IMAGO NU? 

ALGEMEEN BEELD
Het huidige imago van Rotterdam als nachtstad is dat van een stad met veel potentie, maar een wisselend en versnipperd nachtleven. Rotterdam wordt nog vaak gezien als een werk- of slaapstad, waar het niet altijd bruist, ondanks een sterke lokale scene met getalenteerde dj’s, collectieven en labels zoals Clone en Nous’Klaer. Hoewel de energie en creativiteit onmiskenbaar aanwezig zijn, blijft het uitgaansleven vaak onvoorspelbaar: soms is het “aan”, soms verrassend leeg. De stad heeft een rauw en hard imago, wat haar uniek maakt, maar voor sommigen ook minder toegankelijk of inclusief laat aanvoelen. Rotterdam wordt daarnaast vaak vergeleken met steden als Amsterdam en Utrecht, of met internationale nacht steden, meestal niet in haar voordeel. Er heerst nog steeds het beeld van een stad “in opbouw” – energiek, eigenzinnig en talentvol, maar zonder het samenhangende verhaal en de infrastructuur die het verdient. 

PUBLIEK
Rotterdam kent een multicultureel en creatief publiek, maar het nachtleven is verdeeld over vele subculturen en eilandjes. Er ontbreekt een gevoel van kritische massa: sommige avonden zijn te rustig of trekken onvoldoende bezoekers. Het publiek lijkt ook kritischer en selectiever geworden – onder meer door stijgende ticketprijzen, hogere kosten voor clubs en promotors, en een algemeen terughoudende houding om laat op pad te gaan. Waar vroeger het uitgaan vanzelfsprekend was, weegt men nu vaker af of het “de moeite waard” is.

AANBOD
Rotterdam blijft een stad van vernieuwing en experiment. Sommige evenementen onderscheiden zich juist door hun vrije, experimentele karakter, wat het beeld versterkt van een stad waar je “iets anders” kunt vinden dan in de mainstream clubscene. Het aanbod is breed, maar wel instabiel en versnipperd. Plekken komen en gaan snel, waardoor het moeilijk is een duurzame reputatie voor de stad op te bouwen. De lokale collegialiteit en vernieuwingsdrang onder organisatoren wordt juist als bijzonder sterk beschouwd. 

De afgelopen jaren zijn er zowel tegenslagen als lichtpunten geweest. De sluiting van clubs als BIT, BAR, Mono en Poing, evenals het toekomstige verdwijnen van het Schieblock als cultureel centrum, hebben de continuïteit en herkenbaarheid van het nachtleven geschaad. Tegelijkertijd zijn er hoopvolle nieuwe initiatieven, zoals de toekomstige opening van de club Export in het M4H-gebied, dat met zijn industriële sfeer, ruimte voor geluid en potentie voor een 24-uursvergunning wordt gezien als een belangrijke stap vooruit. Strengere voorwaarden, handhaving van geluidsnormen, vergunningseisen en de kosten om daaraan te voldoen worden genoemd als barrières. Dit maakt het risicovol voor nieuwe of experimentele initiatieven om een stabiele basis te creëren. 

VINDBAARHEID
Een belangrijk knelpunt blijft de zichtbaarheid en communicatie rondom het nachtleven. De verspreiding van locaties over de stad maakt het aanbod divers, maar ook moeilijk vindbaar, en de bereikbaarheid vormt een drempel voor bezoekers uit andere steden .Veel evenementen zijn “via via” bekend of worden alleen gedeeld binnen specifieke subculturen, waardoor het voor buitenstaanders lastig is te ontdekken wat er te doen is. Het gebrek aan een centrale, betrouwbare bron of herkenbare marketingcampagne maakt dat het nachtleven minder zichtbaar is dan het verdient. De verspreiding van locaties over de stad maakt het aanbod enerzijds divers, maar ook moeilijk vindbaar. Vooral voor bezoekers van buiten de stad vormt de bereikbaarheid ’s nachts nog een drempel, ook al is het openbaar vervoer in de afgelopen maanden verbeterd.

BELEID
Er is steeds meer aandacht voor het nachtleven binnen stadsontwikkeling en beleid. Steeds meer partijen erkennen de nacht als wezenlijk onderdeel van de Rotterdamse identiteit. In visies en plannen krijgt het nachtleven een vaste plek: van ruimtelijke ontwikkeling tot de integratie van creatieve clusters en nachtelijke stedelijke planning. De aanwezigen waarderen daarbij de stappen die de Gemeente Rotterdam zet, zoals het opstellen van het Nachtplan en de structurele ondersteuning van onze eigen organisatie, de N8W8 R’dam.

VEILIGHEID
Het veiligheidsimago van de stad is de laatste jaren onder druk komen te staan. Incidenten rondom Stadhuisplein en Kruiskade, en eerder bij reeds gesloten locaties, maar ook berichten over geweldsincidenten, seksuele intimidatie en drugsgerelateerde ongevallen, hebben bijgedragen aan een negatieve perceptie. Hoewel veel Rotterdammers aangeven dat de stad over het algemeen veilig is heerst er bij sommige bezoekers een gevoel van waakzaamheid in bepaalde gebieden en tijdstippen. Delen van de stad worden ’s nachts als grimmig of onvoorspelbaar ervaren, wat de spontane aantrekkingskracht van het nachtleven beperkt.

CONCLUSIE
De nacht wint aan erkenning: in beleid, in nieuwe initiatieven en in de zichtbaarheid van nachtcultuurplatforms. Tegelijkertijd blijft het fundament broos. Het economische draagvlak, de toegankelijkheid, de continuïteit en het gevoel van veiligheid staan onder druk. De versnippering binnen het nachtleven blijft een uitdaging.

WAT ZOU HET IMAGO MOETEN ZIJN? 

ERVARING
Rotterdam moet aanvoelen als een rauwe, verrassende en open nachtstad vol energie, creativiteit en vrijheid. Bezoekers willen drive en passie ervaren, de mogelijkheid om nieuwe dingen te ontdekken en verrast te worden. De sfeer is open, sociaal en relaxed, met een duidelijk en vindbaar aanbod en locaties die dag en nacht leven. De nacht mag lang duren en voelt veilig, maar spannend — met een industriële, avontuurlijke esthetiek waarin je jezelf kunt verliezen zonder angst.

VERHAAL
Het verhaal van de Rotterdamse nacht is dat van een onvoorspelbare en authentieke stad waar “alles kan gebeuren”. Een plek waar publiek en artiesten openstaan voor experiment, waar liefde voor de scene voelbaar is en diversiteit en eigenzinnigheid worden gevierd. Mensen in andere steden moeten zeggen: “Daar rijd je voor om – het is het waard.” Rotterdam is altijd in beweging, rauw, inclusief, energiek en een beetje gek, een stad waar het altijd aan is.

REPUTATIE
Internationaal moet Rotterdam bekendstaan als “Europe’s safe Detroit” noemt één van de aanwezigen; een stad met keiharde energie, rebelse charme en een sterke eigen smoel. Een underground walhalla waar artiesten zich vrij voelen om de vreemdste en spannendste kanten van hun muziek te laten horen. Een plek die zich voortdurend opnieuw uitvindt, waar toffe initiatieven worden uitgelicht en grenzeloze creativiteit centraal staat.

AANTREKKINGSKRACHT
Rotterdam moet aantrekken door haar authenticiteit, rauwe energie en verrassingseffect. Het is een stad waar je altijd iets unieks kunt meemaken, met een dorpsgevoel in een grote stad. De nacht is toegankelijk en betaalbaar, met lange openingstijden en een frisse, nog groeiende energie. Een stad die voelt alsof ze nog volop in wording is – en juist daardoor spannend, echt en onweerstaanbaar.

WELKE MIDDELEN KUNNEN WE INZETTEN?

AANBOD & PROGRAMMA
Het imago van Rotterdam als nachtstad wordt versterkt door een rijk, vernieuwend en zichtbaar aanbod. Daarvoor is nodig:
Subsidies voor experimentele elektronische muziek en vernieuwende initiatieven, zodat organisatoren meer risico kunnen nemen (zoals Rewire Festival in Den Haag). Hierbij moet goed worden geïnventariseerd welk aanbod er op dit moment  mist en eventueel worden aangestuurd (dmv open calls) 
Ondersteuning van clubs om vroegtijdige sluiting te voorkomen. Niet alleen financieel, maar ook door ruimtelijke en stedenbouwkundige oplossingen.
Structurele programmering en continuïteit, zodat het nachtleven herkenbaar en betrouwbaar wordt.
Ontwikkeling van centrale hubs waar publiek, makers en disciplines elkaar ontmoeten.

MARKETING & COMMUNICATIE
Rotterdam moet zichzelf profileren als een multiculturele, actieve, rauwe, verrassende en inclusieve nachtstad.

Daarvoor zijn nodig:
– Een doorlopende, positieve campagne die laat zien wat er wél gebeurt in plaats van wat er ontbreekt.
– Zichtbaarheid van Rotterdamse output (labels, producers / DJs, collectieven) op internationale podia.

– Aanwezigheid van Rotterdamse delegatie op ADE. (Boekers, promotors etc.) 
– Zichtbaarheid via micro-influencers, nachtburgers en vaste schrijvers/creators die verhalen uit de nacht delen.
– Een sterk en herkenbaar merk voor het Rotterdamse nachtleven, bijvoorbeeld onder één vlag: RTM @ Night.
– Zichtbaarheid door een hipper alternatief op de UitAgenda die alleen voor nachtleven geldt. Evt. aangevuld met editorial content over het nachtleven. 
– PR-campagnes door stedelijke partijen gericht op specifieke gebieden zoals M4H, inclusief praktische informatie (“hoe kom je er, wat kun je doen, hoe kom je thuis?”).
– Een nacht toerisme campagne met gerichte internationale en nationale targeting.
– Stoppen met het narratief “de nacht is dood” – focus op energie, vernieuwing en saamhorigheid.

VEILIGHEID
Een levendig nachtleven begint bij een gevoel van veiligheid en gastvrijheid. Dat vraagt om blijvende investeringen in samenwerking tussen gemeente, politie en de nachtsector om incidenten te voorkomen. Ook beter nachtvervoer, deelmobiliteit en toegankelijke fietsenstallingen dragen daaraan bij, net als duidelijke communicatie over hoe je veilig thuiskomt. Daarnaast zijn publiekscampagnes over sociale veiligheid nodig – met aandacht voor respect, consent en openheid – zodat iedereen zich vrij en welkom voelt in de nacht.

BELEID & STRUCTUUR
Rotterdam heeft een stevige beleidsbasis nodig die het nachtleven ondersteunt en toekomstbestendig maakt. Dat begint met een structurele Nachtagenda met duidelijke doelen, mijlpalen en evaluatie. Blijvende subsidies voor innovatie, experiment en samenwerking zorgen voor continuïteit. Ook gemeentelijke PR-ondersteuning richting media en culturele pers is belangrijk om de zichtbaarheid van de nacht te vergroten. Initiatieven als studentenpaskortingen of party-tegoed kunnen nieuw publiek stimuleren om de nacht in te gaan. Tot slot vraagt de nachtcultuur om consistent beleid rond geluidsnormen, vergunningen en ruimtelijke planning.

PARTNERSCHAPPEN & TASKFORCE
Een sterk nachtleven vraagt om samenwerking tussen overheid, cultuur, onderwijs en ondernemers.
Taskforce Imago Rotterdam als Nachtstad oprichten: een groep stakeholders (N8W8 R’dam, Rotterdam Partners, gemeente, clubs, onderwijs, cultuursector) die een plan gaat maken voor het verbeteren van het imago. Structureel overleg en kennisdeling tussen venues, festivals, creatieve makers en beleidsmakers. Betrekken van onderwijsinstellingen (studenten, kunstacademies, Codarts, etc.) om de volgende generatie publiek en makers te verbinden aan de nacht. Blijven communiceren en “de drum blijven slaan” – consistent enthousiasme uitstralen.

Veiligheid in de nacht van Rotterdam

Veiligheid in het nachtleven, dat was het thema van een van de break-out rooms die werd gegeven door Kim en Epifania. Epifania begon met een voordracht over de cijfers van het afgelopen jaar. Want helaas gaat het niet goed met de sociale veiligheid in ons land en onze stad. We zijn ons er allemaal van bewust wat er deze zomer is gebeurd met Lisa, het 17-jarige meisje dat na een avond in de stad in Amsterdam naar huis fietste en vermoord werd door een man.

Daarnaast werd toegelicht dat de term femicide verwijst naar  vrouwenmoord  in de context van huiselijk geweld,  gepleegd door (ex)partners of mannelijke familieleden. De term benadrukt de structurele ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in de samenleving, die ertoe leidt dat vrouwen een groter risico lopen om gedood te worden. Epifania liet daarbij de nieuwe campagne van de overheid (ministerie Veiligheid en Justitie) zien, genaamd ‘Waar ben je?’. Een pijnlijk maar duidelijk voorbeeld waarin wordt geadresseerd dat er gemiddeld elke 8 dagen een vrouw in Nederland wordt vermoord. Een schrijnend beeld. Wat sterk naar voren kwam was dat de onveiligheid die thuis plaatsvindt vaak niets te maken heeft met de nacht, als we het hebben over het culturele aspect. Het is daarom goed en belangrijk om die twee van elkaar te onderscheiden. Bekijk de video hier onder en kijk voor meer informatie op de website van Veilig Thuis.

Daarna werd het tijd om inzicht te krijgen in de lokale contexten ervaringen. Er werd aan de groep gevraagd om post-its te plakken op drie grote vellen die in de ruimte waren geplakt. Op elk vel werd sociale veiligheid vanuit een andere context benaderd: in de club, buiten de club en onderweg naar huis. Zo lieten we de deelnemers zelf invullen waar ze dachten dat het qua veiligheid al goed ging en waar mensen zich misschien nog onveilig voelen. Daarnaast deelden we voorbeelden van initiatieven die al beschikbaar zijn zoals de Safe’R spots, floor angels en SexMatters workshops. 

IN DE CLUB

Wat we snel al merkten was dat we het erover eens waren dat het binnen de club nog helemaal niet zo goed gaat. Beveiliging is nog niet goed getraind als het gaat om sociale veiligheid en freelancers binnen beveiligingsbedrijven worden vaak willekeurig op plekken gezet waarvan ze niet op de hoogte zijn van de code of conduct of deze niet begrijpen. Een gebrek aan toezicht en personeel kan ervoor zorgen dat toiletruimtes als grimmig of onveilig worden ervaren. Ongetraind personeel en backstage ruimtes voor artiesten zijn vaak ook niet de veiligste plekken omdat er veel mensen in- en uitlopen. De wensen van onze bezoekers waren dat personeel in clubs beter worden getraind, dat clubs investeren in ‘quiet spaces’ waar bezoekers kunnen decompressen en dat er meer bewustzijn wordt gecreëerd onder mannelijke bezoekers over hun gedrag en de impact daarvan op anderen. 

BUITEN DE CLUB

Buiten de club werd ook aangegeven als een niet veilige plek. Door het tekort aan opvang voor daklozen is de straat ‘s nachts vaak druk, wat voor veel bezoekers een onprettig gevoel kan geven, zeker als een clubnacht is afgelopen en bezoekers nog niet zo goed weten hoe ze thuis moeten komen. Ook straatintimidatie is een vaak genoemd probleem, vooral bij de queer community en onder vrouwen. Mensen die om welke reden dan ook uit  de club gezet zijn, dwalen vaak nog even buiten rond, wat een onveilig gevoel kan geven. Het is voor veel mensen belangrijk dat verlichting goed is in straten zodat ze veilig van plek A naar B kunnen. 

ONDERWEG NAAR HUIS

Door veel mensen al gespot en gebruikt: de nachtbus, waar veel van onze bezoekers ook echt erg content mee zijn. Wel werd er ook gezegd dat metro en treinstations nog steeds in de avond/nacht onbeveiligd en onveilig zijn. Voor vrouwen zou het fijner zijn om samen te reizen, en aangezien taxi’s erg duur zijn in de avond, kiezen veel vrouwen er vaak toch voor om alleen te fietsen of lopen naar huis. 

HOE KUNNEN WIJ DE VEILIGHEID VERSTERKEN?

Toen werd het tijd om te analyseren wat wij als doelgroep kunnen doen om het sociale veiligheidsgevoel te versterken in de nacht. We begonnen bij bezoekers en community. Hier kwam naar voren dat accountability erg belangrijk is. Dat houdt in dat mensen op elkaar letten en elkaar aanspreken, vooral in mannelijke groepen.

Van organisatoren en clubs wordt er verwacht dat ze barpersoneel beter trainen en dat er bijvoorbeeld een duidelijke protocollen hebben tegen discriminatie en bij incidenten. Daarnaast werd gewenst dat clubs een code of conduct hebben en dit aan de deur uitleggen aan iedereen die de club binnenloopt, dat er bordjes met simpele huisregels overal zichtbaar zijn in de club en dat er wordt geïnvesteerd in een goede doorhost met ervaring. 

Gemeente en vervoerders zijn volgens de deelnemers verantwoordelijk voor het subsidiëren van educatie over sociale veiligheid. Ook zijn ze verantwoordelijk voor bepaalde maatregelen die progressieve clubs/events/gemeenschappen al gebruik van maken om te verplichten bij wat commerciëlere plekken. OV langer laten rijden, ook naar locaties buiten het centrum van Rotterdam. Fietsenstallingen dichterbij locaties van clubs neerzetten en meer budget naar het trainen van floor angels, uiteindelijk zijn zij die het de boel veilig houden in een club setting. En als laatste, meer verlichte straten. Ook als er een club in een industrieel terrein is willen de deelnemers ervoor zorgen dat iedereen veilig thuis kan komen. 

EEN LAATSTE WOORD

Het was een fijn Programmeursoverleg waarbij veel werd gesproken en gedeeld met elkaar. Bedankt aan iedereen die heeft bijgedragen, en natuurlijk een special thanks naar Cult=Us, waar nog uren is nageborreld en doorgekletst! Lijkt het jou ook wat om je mening te geven en in gesprek te gaan met anderen bij een Programmeursoverleg? Houd dan onze agenda in de gaten–de data van 2026 komen daar binnenkort tevoorschijn (wij doen 3 Programmeursoverleggen per jaar).